เมื่อไหร่ที่ลมหนาวมาเยือนประเทศเนเธอร์แลนด์ คลองเส้นต่างๆเริ่มก่อตัวเป็นน้ำแข็ง ผู้คนเริ่มใช้เวลาในบ้านมากขึ้นเพื่อหลีกเลี่ยงการเผชิญความหนาวเย็นนอกบ้าน ในช่วงเวลานี้ช่างเป็นเวลาที่เหมาะเหลือเกินที่ชาวดัตช์จะเข้าครัว… กลิ่นหอมของความพิเศษเริ่มลอยอบอวลจากครัวของชาวดัตช์แล้วล่ะค่ะ โดยกลิ่นหอมที่เรากำลังพูดถึงนี้มาจากกลิ่นของซุป ซึ่งมันไม่ใช่ซุปธรรมดาหรอกนะคะ เพราะมันคือ Erwtensoep มีชื่อเรียกง่ายๆอีกอย่างหนึ่งว่า ‘Snert (สเนิร์ต)’ ซุปถั่วลันเตาที่ข้น มีสีเขียว และเต็มไปด้วยรสชาติ ที่สำคัญนั้น มันไม่ใช่แค่อาหารทั่วๆไปแต่มันคือวัฒนธรรม ความทรงจำและรสชาติของครัวในบ้านสำหรับชาวดัตช์
OpenMindDutch อยากให้คุณผู้อ่านลองจินตนาการนึกภาพตัวเองยืนอยู่หน้าหม้อใบใหญ่ๆบนเตาไฟ ภายในหม้อนั้นมีถั่วลันเตาสีเขียวกำลังละลายกลายเป็นเนื้อชุปที่ข้นและนุ่มลิ้น มีเนื้อหมูแครอทต้นกระเทียมและขึ้นฉ่ายลอยอยู่ กำลังส่งกลิ่นหอม พร้อมกับควันบางๆอบอวนไปทั่วบ้าน เมื่อมองข้ามหน้าต่างห้องครัวไป เรากำลังเห็นเด็กๆกำลังเล่นสเก็ตอยู่บนทะเลสาบที่กลายเป็นน้ำแข็งอยู่ด้านนอก ส่วนภายในบ้าน สมาชิกครอบครัวที่เหลือกำลังช่วยกันจัดเตรียมจานชามบนโต๊ะอาหาร บรรยากาศเช่นนี้ช่วยอุ่นหัวใจในฤดูหนาวที่ประเทศเนเธอร์แลนด์เสียเหลือเกิน
แล้ว Erwtensoep มาจากไหน? แล้วทำไมมันถึงสำคัญกับวัฒนธรรมชาวดัตช์ขนาดนี้?
เรื่องราวนี้เริ่มต้นขึ้นมาหลายร้อยปีก่อน ย้อนไปในช่วงศตวรรษที่ 1500 ชีวิตในเนเธอร์แลนด์ช่วงฤดูหนาวนั้นยากลำบาก ผู้คนต้องการอาหารที่ราคาถูก อิ่มท้อง และเก็บไว้ได้นาน ซึ่งถั่วลันเตาแห้งก็ตอบโจทย์พอดี เพราะเก็บไว้ได้นานและให้พลังงานสูง ครอบครัวจึงนำมาปรุงร่วมกับผักและเนื้อหมู หรืออะไรก็ตามที่มีอยู่ในบ้านและหาได้ในขณะนั้น ผลลัพธ์คือซุปข้นร้อน ๆ ที่เลี้ยงคนได้หลายปาก เมื่อเวลาผ่านไป อาหารจานเรียบง่ายนี้ก็กลายเป็นที่โปรดปรานของผู้คน
เมื่อเข้าสู่ศตวรรษที่ 1600 ซึ่งเป็นช่วงที่เรียกได้ว่าเป็นยุคทองของชาวดัตช์ ที่ได้กลายเป็นประเทศที่ร่ำรวยจากการค้าขาย อาหารที่มีราคาแพง หรูหรา มีเครื่องเทศและวัตถุดิบที่แปลกใหม่ได้รับความนิยมในหมู่คนรวย แต่ถึงอย่างนั้นแล้ว Erwtensoep ก็ไม่เคยจางหายไปในวัฒนธรรมการกินของชาวดัตช์ ตรงกันข้าม มันกลับกลายเป็นวัฒนธรรมอันฝังรากลึกที่บ่งบอกถึงความเป็นมาของผู้คนและประเทศเนเธอร์แลนด์
Erwtensoep คืออาหารของประชาชนที่เรียบง่าย อร่อยและอิ่มท้อง
หนึ่งในคำพูดที่โด่งดังที่สุดเกี่ยวกับ Erwtensoep คือ ‘ช้อนไม้ควรจะตั้งได้ในซุป’ – ซึ่งคำพูดนี้คือการแสดงถึงลักษณะ Erwtensoep ที่ดี โดยการที่เราปักช้อนลงไปในซุปและช้อนยังสามารถตั้งตรงได้ นั่นหมายความว่าซุปชามนั้นมีความเข้มข้นที่แท้จริง! ซึ่งต่างจากซุปทั่วไปที่ไม่ได้เข้มข้นเท่าไหร่นัก อันที่จริงแล้ว Erwtensoep ไม่ใช่ซุปที่ไว้เสิร์ฟก่อนอาหารหลัก แต่จริงๆแล้วมันเหมือนมื้ออาหารมื้อนึงซะมากกว่า ซึ่งโดยปกติแล้วมักจะเสิร์ฟคู่กับขนมปังข้าวไรน์ และมักจะวางเบคอนหรือชีสไว้ด้านบน ในบางครอบครัวอาจจะทาน Erwtensoep คู่กับขนมปังลูกเกดก็ได้เช่นกันค่ะ
ในเนเธอร์แลนด์ Erwtensoep มักจะเชื่อมโยงกับฤดูหนาว ผู้คนมักจะรับประทาน Erwtensoep หลังจากการเล่นสเก็ตน้ำแข็งหรือเดินเล่นท่ามกลางหิมะ เมื่อถึงฤดูหนาวมักจะเจอแผงขายอาหารเล็กๆที่ขายซุป Snert ร้อนๆให้กับนักสเก็ต หรือผู้คนที่อยากทานอะไรอุ่นๆเพื่อคลายหนาว กลิ่นหอมและความร้อนของซุปช่วยอบอุ่นนิ้วมือที่กำลังเย็นเฉียบและเติมพลังให้กับท้องในฤดูหนาวได้เป็นอย่างดีเลยค่ะ
Erwtensoep ไม่ได้มีดีแค่เรื่องของส่วนผสมหรือวิธีการทำเท่านั้น แต่มันคือเรื่องราวขนบธรรมเนียมในประเทศเนเธอร์แลนด์ รู้ไหมคะว่าครอบครัวชาวดัตช์แต่ละบ้านมีสูตรลับเฉพาะในการทำ Erwtensoep เป็นของตัวเองที่ได้รับการถ่ายทอดการจากปู่ย่าตายายจุดสู่รุ่นลูกหลาน บางบ้านอาจจะใช้ซี่โครงหมูในการทำน้ำซุป บางบ้านอาจจะชอบใส่ไส้กรอกอมควัน บางสูตรอาจจะใส่มันฝรั่ง บางสูตรไม่ใส่แต่อาจจะใส่ส่วนผสมลับเฉพาะลงไปแทน 🙂 ถึงแม้ว่าบ้านแต่ละบ้านจะมีวิธีการทำหรือส่วนผสมที่แตกต่างกันออกไป ทว่าความรู้สึกเมื่อได้รับประทาน Erwtensoep นั้นเหมือนกันเสมอ คือความรู้สึกของบ้าน ความอบอุ่นและความผูกพันร่วมกัน
อันที่จริงแล้ว Erwtensoep มีความสำคัญมากจนกลายเป็นส่วนหนึ่งมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศเนเธอร์แลนด์ โดยในปี 2019 ซุปชนิดนี้ได้ถูกบรรจุไว้ในบัญชีสมบัติทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของประเทศเนเธอร์แลนด์ นอกจากนี้แล้วใน Groningen ยังมีการแข่งขันประจำปีเพื่อเฟ้นหาผู้ปรุงรส Erwtensoep ที่ดีที่สุดในประเทศอีกด้วย!
ปัจจุบัน Erwtensoep ก็ยังคงมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง บางคนทำในแบบมังสวิรัติ บางคนอาจจะลองเพิ่มเครื่องเทศใหม่ๆลงไป หรือใช้ Slow cooker (หม้อตุ๋น) แต่หัวใจของอาหารจานนี้ยังคงเหมือนเดิม มันยังคงเป็นซุปที่นำผู้คนมาอยู่ร่วมกันในวันที่หนาวเย็น
หากคุณมีโอกาสได้ไปเยือนเนเธอร์แลนด์ในฤดูหนาว อย่าลืมที่จะลองชิม Erwtensoep สักชามดูนะคะ ไม่ว่าคุณจะรับประทานที่คาเฟ่เล็กๆหรือในบ้านของใครสักคน คุณจะได้ลิ้มรสมากกว่าถั่วและหมู เพราะคุณจะได้เข้าใจรสชาติของประวัติศาสตร์ ประเพณี และจิตวิญญาณของชาวดัตช์ที่เรียบง่าย แข็งแกร่ง และเปี่ยมไปด้วยหัวใจ
แหล่งอ้างอิง
Traditional recipe: Visiting the Dutch Countryside – Dutch Pea Soup Recipe and History
Learn more about Erwtensoep: Love the Netherlands – Why Erwtensoep Is More Than Just Comfort FoodDutch site mentioning the annual Snert cooking championship: Snert cooking – Immaterieel Erfgoed
รูปจาก
Freepik.com
Wikimedia CC
